Cykl pierwszy obejmuje dzieciństwo i młodzieńcze lata Autorki, a także rozwój Jej rodzinnej wsi. W "Niezapomnianym dzieciństwie" odczuwamy swobodę, przestrzeń, rozmach dziecięcych zabaw. "Mój nauczyciel" pozwala poznać "Jedynego oświeconego", Pawła Kluzę. "Marysina szkoła" ukazuje życie Pisarki przetworzone w opowiadanie, Jej pęd do nauki, Kurs Gospodarczy w Lachowicach, pierwszą pracę zarobkową i uznanie wśród twórców ludowych. W opowiadaniu "Przednówek" widzimy głodną wieś przed nowymi zbiorami. "Malowana wieś" to również rozprawka na temat kultury Jej wsi. Dramatycznym opowiadaniem jest "Michałowa ziemia" przedstawia parobka dworskiego Michała Skibę, który popełnia samobójstwo. Opowiadanie "Nad Wielopólką" ukazuje przeraźliwie smutne życie Jana Dziwisa. W opowiadaniu "Spadkobiercy" Felka Jantar musi usunąć się z domu, źle wychodzi za mąż i po wydaniu trzeciego dziecka na świat, umiera. We "Wspomnieniach znad Wisły" Autorka składa hołd autentycznej postaci, członkowi ruchu oporu, Ignacemu Łazarzowi. W opowiadaniu "Czerwony trawnik" przedstawiona jest tragedia sześciu Żydów wywleczonych przez Niemców ze strychu szopy i zastrzelonych na trawniku w sadzie gospodarstwa Gwarkowej. "Szóste dno" relacjonuje zetknięcie się Pisarki z esesmanami. "Wojenny chleb" przedstawia warunki bytowania ludności polskiej w czasie okupacji. Cztery ostatnie opowiadania ukazują życie po drugiej wojnie światowej. "Baranek wielkanocny" to wspomnienie Pisarki z 1946 roku związane z Jej pracą w Chłopskim Towarzystwie Przyjaciół Dzieci. "Dożywocie", "Jabłka i chleb" oraz "Nietutejsza" to opowiadania o ludziach starszych, skrzywdzonych przez swych krewnych. (ze Wstępu Aliny Śmiszkiewicz)